Wikileaks Türkiye belgeleri 19

 

TARİH: 06 Mart 2009

BELGE NO: 09BAKU179

GÖNDEREN MAKAM: ABD Bakü Büyükelçiliği

SINIFLANDIRMA: Secret/Noforn

KONU: İranlı kaynak İran yaptırımlarını ihlal eden ve muhtemelen Buşehr projesini destekleyen “İngiltere’de kayıtlı” şirketin adını verdi

1. Bakü’de bulunan bir petrol şirketinin sahibi tanınmış bir İranlı işadamı Bakü’de bulunan İran gözlemcisine “INSULTEC” olarak bilinen, Hindistan asıllı İngiltere vatandaşlarına ait şirketin Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri üzerinden yapılan bir dizi teslimatla İran hükümetine kaplama, yalıtım malzemesi ve yardımcı ekipman tedarik ettiğini söyledi. 

----ooo----

 

TARİH: 06 Mart 2009

BELGE NO: 09DAMASCUS179

GÖNDEREN MAKAM: ABD Şam Büyükelçiliği

SINIFLANDIRMA: Confidential

KONU: Suriye Devlet Başkanı Esad ve Codel Cardin, İran’ın nükleer programını, barış sürecini, terörü ve insan haklarını görüşüyor

(…)

17. (…) Esad, Irak’ta bulunan silahlı kuvvetlerle işbirliği eksikliğinin soruna katkıda bulunduğunu söyledi. Suriye Devlet Başkanı, Türkiye’nin varlığıyla sınırın daha karmaşık bir hal aldığını, bölgenin durumunun daha kötü olduğunu, ancak Suriye daha iyi işbirliği imkanı bulduğu için sınırın eskisi kadar geçirgen olmadığını belirtti. 

----ooo----

 

TARİH: 28 Ağustos 2009

BELGE NO: 09ISTANBUL336

GÖNDEREN MAKAM: ABD İstanbul Konsolosluğu

SINIFLANDIRMA: Confidential

KONU: İran: Bir XXXXX bağlantı Rafsancani’nin bir iş ortağının Hamaney’in kanseri ve Rafsancani’nin bundan sonraki adımlarıyla ilgili görüşlerini paylaştı

Özet: XXXXX şirketini temsil eden bir XXXXX iş adamı Rafsancani’ye yakın bir isim olarak tanımladığı XXXXXXX’le olan görüşmesini aktardı. XXXXX, Rafsancani’nin kendisine Dini Lider Ayetullah Hamaney’in ölümcül lösemisi olduğunu ve birkaç ay içinde ölmesinin beklendiğini söyledi. Sonuç olarak Rafsancani, Hamaney’e muhalefet etmeyi bırakıp, Hamaney’in yerine atanacak kişi olarak atanma hazırlıklarına başladığını söyledi.  

----ooo----

 

TARİH: 13 Kasım 2009

BELGE NO: 09BAGHDAD2992

GÖNDEREN MAKAM: ABD İstanbul Konsolosluğu

SINIFLANDIRMA: Secret

KONU: İran’ın Irak seçim siyasetindeki çabaları

(…) Bu önlem büyük oranda İran’ın coğrafi yakınlığından ve diğer ülkelere, özellikle de ABD, Avrupa ve diğer sanayileşmiş ülkelere, finansal ve siyasi olarak pek çekici gelmeyen Irak piyasalarına girmesi dolayısıyla başarılı oldu. Öte yandan Türkiye, özellikle Kuzey Irak’ta İran’ın en büyük ekonomik rakibi. 

----ooo----

 

TARİH: 16 Kasım 2009

BELGE NO: 09TELAVIV2482

GÖNDEREN MAKAM: ABD Tel Aviv Büyükelçiliği

SINIFLANDIRMA: Secret/Noforn

KONU: İran’ın Savunma Bakan Yardımcısı Vershbow ile üst düzey İsrailli savunma yetkililerinin görüşmesi

Özet: (…) İsrailli yetkililer Türkiye-İsrail ilişkilerindeki bozulmayla ilgili kaygılıydı ve Suriye ve Lübnan’dan gelen tehditlerden bahsettiler.

(…)

Gilad, Suudi Arabistan’ın İran’ın (Pakistan desteğiyle) nükleer silah sahibi olmasına karşı çıkacağını, Mısır’ın da destek vereceğini söyledi. Türkiye’nin nükleer silah sahibi olarak yanıt vereceğinden emin değildi. Yine de, İsrail’in çevresindeki bölgede güvenlik durumu İran’ın nükleer silah sahibi olmasıyla ciddi anlamda iyileşecekti.

(…)

Türkiye’yle ilgili rahatsızlık

13. İsrailli yetkililer ayrıca Türkiye’nin, İsrail’in Anadolu Kartalı tatbikatına katılımını iptal etmesiyle büyüyen rahatsızlıklarını dile getirdi. Türkiye’yle stratejik ilişkinin önemine inançlarını belirten yetkililer Erdoğan’ın görüşlerinin günden güne orduyu daha fazla etkisi altına aldığını ve Türkiye’nin Batı’dan çok Doğu’ya bakmasının ilişkilerin bozulmasının bir nedeni olduğunu söyledi. Gilad, Türkiye’nin AB üyelik sürecinin şüpheye düşmesiyle bunun anlaşılır bir duru olduğuna ve başarılı olmak için iki bölgede ilişkilerini dengelemesi gerektiğine inanıyor.

14. Baidatz Türklerin Irak’ta Kürt etkisini önlemeye kararlı olduğunu ve bu hedefi gerçekleştirmek için İran ve Suriye’yle ilişkilerini düzeltmesi gerektiğini söyledi. Ona göre en kötü sonuç, Ortadoğu’da yeni bir Türkiye-İran-Suriye-Irak ekseninin ortaya çıkması olur. Gilad aynı zamanda Türkiye’nin İran’la ilişkilerini düzeltmek istediğine de dikkat çekerek son dönemde Hamas’ı desteklemek için bazı agresif planlar yaptığını söyledi. Ancak Baidatz’dan daha iyimser görüşler taşıyorduve Türkiye’nin Irak’ta olumlu bir rol oynadığını ve Türklerin asıl hedefinin ticari açıdan faydalı olabilecek istikrarlı bir Irak olduğunu belirtti. Glad, yakın zamanda İsrail ve Türkiye arasındaki herhangi bir yakınlaşmadan şüphe duyduğunu, ancak Türkiye’nin önemi dolayısıyla İsrail’in ordular arası ilişkileri sürdürmeye devam edeceğini belirtti.

15. Gilad ayrıca Vershbow’a İsrail’in Türkiye’yle ilişkilerini düzeltmek için ne yapabileceğini sordu. Vershbow Türkiye’nin bölgede etkili olmak istediğini ve eğer İsrail’le ilişkilerini tehlikeye atarsa konumunu ve tarafsız bir arabulucu olarak etkinliğini riske atacağını belirtti. Erdoğan’ın ideolojik görüşlerinin Türkiye’nin Müslüman komşularına odaklanmasına neden olabileceğini de belirten Vershbow, kendisinin bir realist olduğunu dolayısıyla ABD ya da NATO’yla ilişkileri riske atmayacağını ifade etti. ABD ve İsrail Türkiye’ye karşı sabırlı ve ilgili olup Türkleri bölgede yapıcı bir rol oynamaya gönüllendirmeli.  

----ooo----

 

TARİH: 18 Kasım 2009

BELGE NO: 09TELAVIV2500

GÖNDEREN MAKAM: ABD Tel Aviv Büyükelçiliği

SINIFLANDIRMA: Secret

KONU: 40’ıncı ortak siyasi-askeri grup toplantısı

(…)

10. İsrail hükümeti Türk hükümetinin son dönemde Suriye ve İran’a yönelip İsrail’den uzaklaşmasını gündeme getirdi. İsrailli katılımcılar Türkiye’nin Gazze’de Hamas’ı desteklediğini, bu arada bölgesel bir süpergüç olmak adına daha “İslami” bir yönde hareket ettiğini söyledi. İsrail hükümeti Türk ordusunun hükümet kararlarını ve stratejik yönlendirmeyi etkileme yeteneğini kaybettiğini belirtti. Geçtiğimiz yılın ardından, İsrail hükümeti katılımcıları Türkiye’yle ilgili içlerinde “kötü bir his” olduğunu söyledi. İsrail hükümeti İsrail Hava Kuvvetleri Komutanı’nın geçmişte Türk mevkidaşıyla görüşmek istediğini ancak Türk tarafının bu teklifi reddettiğini söyledi.

 

----ooo----