WİNDOWS İÇİN
FAYDALI BİLGİLER
Windows'unuz büyülenmiş gibi yavaş çalışmaya başladıysa karşı büyünün vakti
gelmiş demektir.
Windows için büyü: Sisteme birkaç dikiş atalım.
Bu konuda okuyacaklarınız:
·
1Windows
için büyü yapma vakti geldi
·
2Programlar:
Sistemdeki gereksiz yükler
·
3Otomatik başlama:
PC'nize özel zayıflama kuru
·
4Hizmetler: Frenleri
devre dışı bırakmak
·
5Sürücüler: Cesetler
dışarı
·
6Sabit disk: Çöp var
mı çöp?
·
7Yazı tipleri: İyiler
içeri, gereksizler dışarı
·
8Virüsler: Zararlı
yazılımların hiç şansı yok
·
9Güvenlik: Her şeyin
fazlası zarardır
·
10Yazılımlar: Kontrolü
elde bulundurmak gerek
Öyle şeyler vardır ki, bunları yaptığınızda XP sizi asla affetmez, hatta bu
hamleler sisteminizi bozabilir ve kullanılamaz hale getirebilir. Sizlere bu
hamlelerin neler olduğunu ve Windows'u tekrar nasıl iyileştirebileceğinizi
göstereceğiz.
Aslında niyetiniz kötü değildi. Birkaç program kurdunuz, bir kaset arşivini
dijital ortama aktardınız ve bir ince ayar aracı ile sisteminizi optimize
ettiniz. Fakat Windows sanki büyülenmiş gibi davranıyor, sistem aşırı derecede
yavaşlıyor ve oradan buradan hata mesajları çıkarıyor. Günün sonunda bir
bakmışsınız ki, hiçbir şey önceden çalıştığı gibi çalışmıyor. Bu sefaletten
kurtulmanın tek yolu: Güçlü bir Windows karşı-büyüsü yapmak. Sonuçta
Karayiplerde hastaları iyileştirmek için büyüye başvuruluyor. O zaman bir veya
birkaç dikiş Windows'a zarar vermemeli.
Sizlere sisteminizi tekrar hızlandırmak için hangi dikişleri yapmanız
gerektiğini söyleyeceğiz. Bu iş için en uygun programları ilerleyen sayfalarda
göreceksiniz.
Programlar: Sistemdeki gereksiz
yükler
Yeni kurulmuş bir Windows XP son derece hızlı ve stabil çalışır, ama bir
dezavantajı vardır: Çok fazla şey yapamaz. Sörf yapmak, posta alımı/gönderimi
için yeterli donanımı sunar, lakin resim düzenleme ve video üretimi için ekstra
programlar gerekir.
Problem şu ki, ne kadar fazla program kurarsanız ve bunlar sistemin
derinlikleriyle ne kadar fazla muhatap olursa sisteminiz o derece yavaşlar.
Elbette sistemi gereksiz yere sömüren, bizim tabirimizle "paçavra yazılımlar"
asla akıldan geçirilmemeli. Bu tip yazılımlardan kaçınmak o kadar zor değildir,
asıl sorun kurduğunuz programın kaldırma sihirbazı yoksa veya kötü bir şekilde
programlandıysa ortaya çıkar. Bu durum genellikle beta sürüm programlarda
görülür.
Çözüm:
Revo Uninstaller kaldırılması zor olan
yazılımlarla da başa çıkabiliyor ve PC'nizdeki tüm izlerini ortadan kaldırıyor.
Yazılımın ekstra bir avantaj sunan taşınabilir sürümü de var: Kuruluma ihtiyaç
duymuyor. EXE dosyasına çift tıklamanız yeterli, hemen temizliğe
başlayabilirsiniz. Bilgisayara hiçbir şekilde dokunulmaz ve sistem yine hızlı
bir şekilde çalışmaya devam eder. İşte taşınabilir programların beraberinde
getirdiği bir diğer fayda.
Mesela
OpenOffice'in taşınabilir sürümü de klasik
kurulabilen sürümünün sunduğu tüm özellikleri sunuyor. Fakat kurulabilir sürüm
kayıt defterinize yaklaşık 6000 adet girdi ekliyor. Biraz daha ileriye gidersek
Microsoft Office paketinin kurulum sırasında kayıt defterinde 45.000 adet
değişiklik yaptığını söyleyebiliriz.
Tavsiyemiz: Ne yazık
ki sadece İngilizce olarak hazırlanmış
portablefreeware.com adresinde sisteminize asla
yük bindirmeyecek yüzlerce ücretsiz taşınabilir program var. Mesela resim
düzenleme programı
Gimp'in kayıt defterinde 2000 adet değişiklik
yapmayan taşınabilir bir sürümü de mevcut.
Download:
Revo Uninstaller
OpenOffice Portable
Gimp Portable
Otomatik başlama: PC'nize özel
zayıflama kuru
Birçok kullanıcı daha rahat olsun diye sistem başlangıcıyla beraber Messenger,
e-posta istemcisi ve web tarayıcısının otomatik olarak çalışmasını ister ve bu
şekilde ayar yapar. Fakat sorun şu ki, otomatik başlatma (autostart) klasöründe
bu üç programdan daha fazlası vardır.
Zira zamanla birçok program size belli etmeden kendilerini otomatik başlatma
klasörüne kopyalar ve sistem açılışında devreye girmeye çalışır. Genellikle bir
virüs tarayıcısı doğrudan önyükleme sırasında devreye girer ve bunda değişiklik
yapmamanız gerekir. Fakat Apple Quicktime Player ve veya Adobe Updater gibi
multimedya araçlarını istediğiniz zaman rahatlıkla açabilirsiniz, değil mi? O
zaman bunlar dışarı! Fakat bir sorun var: Otomatik başlatma klasöründeki birçok
program kendini gizlemeyi sever ve "Başlat | Programlar| Başlangıç" girdisinin
altına yerleşmez.
Çözüm:
Autoruns aracı bu failleri ortaya çıkarır.
Program sistem önyüklemesi sırasında hangi programların devreye girdiğini sade
bir liste halinde gösterir. Bir tıklama ile sistem başlangıcında devreye
girmesine gerek olmayan yazılımları eleyebilirsiniz.
Download:
Autoruns
Hizmetler: Frenleri devre dışı
bırakmak
Sistem açılışı sırasında sadece programlar otomatikman devreye girmez, bilakis
birçok hizmet de kendiliğinden açılır.
Bunların birçoğu olmazsa-olmaz hizmetlerdir, zira Windows bunlar olmadan
çalışamaz. Buna karşın diğerleri pek gerekli değildir ve sistemi yavaşlatır.
Çözüm: Başlat
menüsüne girip "Çalıştır" penceresine yazacağınız "msconfig.exe" işinizi
görecektir. Yapılandırma aracı açıldıktan sonra "Hizmetler" sekmesine geçin ve
önemsiz olarak gördüğünüz tüm hizmetleri devre dışı bırakın. Hizmetlerin ismi
genellikle açıklayıcı değildir, bu yüzden öncesinde
forumumuzdaki tecrübeli kullanıcılardan yardım
alın. Bir şeyi yanlış yaparım diye korkmayın: Yaptığınız değişiklikleri daha
sonra geri alabilirsiniz.
Sürücüler: Cesetler dışarı
Zaman içerisindeki sistemde bir sürü donanım sürücüsü birikir: Yeni bir yazıcı,
dijital kamera veya internette bir türlü uygun sürücüsünü bulamadığınız eski bir
tarayıcı.
Ardı ardına birçok sürücü yüklediniz ve cihaz buna rağmen çalışmıyor. Bu işe
yaramayan sürücülerin sisteminizdeki sürücü çöplüğünü kabarttığını da ekleyelim.
Bir süre sonra sisteminiz yanıt vermeyi keser, çökmeler ve mavi ekranlar
etrafınızı sarar.
Çözüm: Sürücüler
dışarı atılmalı. Ama öncelikle sürücü arşivinizin bir yedeğini almalısınız. İşte
burada
DriverMax yardımınıza koşuyor. Programı ücretsiz
olarak kullanmak için üreticinin web sitesine kaydolmanız gerekiyor.
Yedeklemeden sonra kontrolü elinize alıp Windows'un kendi araçları ile gereksiz
sürücüleri sisteminizden silebilirsiniz.
Sağ fare tuşu ile Bilgisayarım'ın üzerine tıkayın ve Özellikler'e girin.
Sonrasında "Gelişmiş" sekmesine geçin ve "Ortam
Değişkenleri" butonuna basın. Şimdiyse yeni bir değişken
oluşturacağız. Bunun için "Yeni" tuşuna basın ve çıkan pencereye değişken ismi
olarak "devmgr_
show_nonpresent_devices" girin. Değişken değerini "1" yapın. Bu süreç bittikten
sonra Sistem Özellikleri penceresinde "Donanım" sekmesine geçin ve "Aygıt
Yöneticisi"ni açın. Görünüm menüsünde "Gizli aygıtları göster" girdisini seçin.
Şimdi bilgisayarınız gereksiz sürücüleri daha soluk bir yazı ile gösterir.
Dikkat: Soluk yazı
tipi ile belirtilmiş her sürücüyü silmeyin! Sürücü şu an sisteminize bağlı
olmayan bir dijital fotoğraf makinesini de temsil ediyor olabilir. Dolayısıyla
bu donanıma ihtiyacınız olup olmadığını kontrol edin.
Download:
DriverMax
Sabit disk: Çöp var mı çöp?
Müzik ve film arşiviniz depolama alanınızın büyük bir bölümünü kaplar. Fakat MP3
ve video kliplerinin yanında sabit diskinizi sömüren ve derhal silinmesi gerek
birçok yer-avcısı vardır.
Web tarayıcısının yanında ses düzenleme programlarının kullandığı geçici
dosyalar da bilgisayarınızı doldurur. Depolama alanı bittiğinde bilgisayar iyice
yavaşlar. Genellikle bu dosyalar o kadar gizlidir ki, insan bunları nerede
bulacağını bilemez.
Çözüm:
CCleaner zor bulunan geçici dosyaları sezer ve
bilgisayardan temizler. Araç tüm sabit diski tarar ve diskten silinebilecek
GB'larca veri bulabilir.
Dikkat:
CCleaner'ın tarama listesinde neleri silmeye sunduğunu kontrol edin. Eğer belli
programların geçici dosyalarının silinmesini istemiyorsanız sol tarafta bu
uygulamaları devre dışı bırakın. Böyle yaptığınızda program seçtiğiniz
uygulamaların geçici dosyalarını göstermez.
Sabit diskiniz gereksiz yükünden arındıktan sonra
Disk Defrag devreye girebilir. Ücretsiz araç
sabit diskinizi birleştirir (defrag), kullanım ömrünü uzatır ve sistemi
hızlandırır. Avantaj: Bu ufak yardımcı işini Windows Disk Birleştiricisinden
daha iyi yapar.
Download:
CCleaner
Disk Defrag
Yazı tipleri: İyiler içeri,
gereksizler dışarı
Doğum günü kartları veya özel mektuplar hazırlamak için birçok yazı tipine
ihtiyaç duyarsınız. Bu iş için hazırlanmış programlar kurulum sırasında birçok
yeni yazı tipini sisteme otomatik olarak yükler. Fakat sorun şu ki, Windows bu
yazı tiplerini sistem başlangıcı sırasında da yükler. Tek bir yazı tipi birkaç
KB yer kaplamasına rağmen bu tarz birçok yazı tipi bir veri yığını oluşturacağı
için Windows önyükleme süresi uzar. Bu yüzden kullanmadığınız yazı tiplerini
PC'nizden uzaklaştırmalısınız.
Dikkat: Windows
bütünleşik olarak bazı sistem yazı tipler sunuyor. Bunlara asla
dokunmamalısınız. Bu yazı tiplerinin listesini
Microsoft'ta bulabilirsiniz. "C:WindowsFonts"
klasörünün içindekiler dışında geri kalan tüm yazı tipleri ya bir Office paketi
ya da bir tarayıcı programı aracılığıyla sisteminize girmiştir. İlle de gerekli
değildirler ve istenildiğinde silinebilirler. Ek bir araca başvurmadan yazı
tiplerini silmek uzun sürer çünkü her yazı tipini bulunduğu klasörün içinden tek
tek silmelisiniz ve öncesinde de kontrol etmeniz gerekir.
Çözüm: Daha rahat bir
yol arıyorsanız
FontExplorer X'ı deneyin. Araç tüm fontları şık
bir arayüz içinde gösteriyor. Tek bir tıklama ile yazı tipini sisteminizden
defedebilirsiniz. Ufak bir ipucu: Eğer "View
| WYSIWYG-Fontlist" seçeneğini etkinleştirirseniz program daha
rahat anlaşılır bir hale geliyor. Bunu yaptığınızda program direkt yazı tipi
örneğini gösteriyor.
Download:
FontExplorer X
Virüsler: Zararlı yazılımların hiç
şansı yok
Çok çabuk vukuu bulur: Bir web sitesi belli bir videoyu seyretmeniz için sizden
x codec'ini yüklemenizi ister ve sebep olarak bu codec'in sisteminizde
bulunmadığını iddia eder. Muhtemelen sisteminize yüklenen bir tarayıcı eklentisi
değil, virüsün ya da virüslerin ta kendisidir.
Eğer virüs tarayıcınız güncel değilse ve aktif olarak çalışmıyorsa zararlılar
sisteminize yerleşir. İstenmeyen pencereler açılmaya başlar, hata mesajları
çıkar ve şansınız yoksa veri hırsızları tam da banka hesabı bilgilerinizi çalmak
üzeredir.
Çözüm:
Bilgisayarınıza zararlı yazılımın girmesini önceden engelleyin. Bunun için
zararlı yazılım sisteme sızmaya çalıştığı anda hemen alarm veren güncel bir
virüs tarayıcı kullanın. Bunun dışında düzenli ve dikkatli bir sörf alışkanlığı
ve önünüze gelen her yazılım sözleşmesine "Evet, kabul ediyorum" cevabı vermeme
de sizi zararlı yazılımlardan korur. Bunun anlamı: Beklemediğiniz veya
tanımadığınız bir posta ekini açmayın ve tanınmamış codec'leri yüklemeyin. Eğer
dosyanın virüslü olup olmadığını bilmiyorsanız bunu
virustotal.com adresine gönderin. Burada birçok
virüs tarayıcı dosyanızı zararlılara karşı tarar.
Buna rağmen yine sisteminize bir virüs bulaşırsa
Gmer aracı yardımcı olabilir. Yazılım kendi
izlerini saklamaya çalışan sinsi rootkit'leri yakalar, çalışan tüm işlemleri
tarar ve gizlenmiş modülleri, dosyaları veya kayıt defteri anahtarlarını bulur.
Gmer bu tip zararlıları bulduğunda bunları kısa ve acısız bir şekilde yok eder.
Download:
Gmer
Güvenlik: Her şeyin
fazlası zarardır
Motosiklet sürerken kask takmak şarttır, fakat yürürken bu durum korumaktan çok
sinir bozar. Aynı durum PC'deki koruma kalkanlarını abarttığınızda da
geçerlidir.
Tek bir virüs tarayıcısı tamamen yeterlidir, ikinci bir tarayıcı daha fazla
korumadan ziyade sisteminizi aşırı derecede yavaşlatır çünkü her dosya iki kez
denetlenir. Daha beteri ise sisteme iki farklı güvenlik duvarı kurulduğunda
gerçekleşir. İkisi de karşılıklı olarak birbirlerini engeller ve sonuç olarak
hiçbir şey doğru düzgün çalışmaz.
Çözüm: Yüksek
hassasiyet ayarında çalışan tek bir virüs tarayıcı yeterlidir. Eğer ikinci bir
tarayıcı yüklediyseniz bunu rahatlıkla
Revo Uninstaller ile sisteminizden
silebilirsiniz.
Dikkat: Örneğin
Spybot Search & Destroy bir virüs tarayıcı değil,
anti-spyware aracıdır. Bilgisayardaki casus yazılımları bulur ama sisteme
sızmaya çalışanları fark edemez. Bu yüzden program bir anti-virüs ile beraber
sorunsuzca kullanılabilir.
Yine de Spybot içerisinde entegre edilmiş
TeaTimer sinir bozucu bir
fren haline gelebilir. TeaTimer, bir program kayıt defterinde değişiklik
yaptığında sizi uyarır. Eğer bu size fazla geliyorsa bunu devre dışı
bırakabilirsiniz fakat önemli bir korumanın devre dışı kaldığını da unutmayın.
Bazen PC'niz geçici bir süreliğine internete bağlı olmayabilir. Bunun sebebi ağ
kablosunu çekmiş olmanız veya kablosuz ağı devre dışı bırakmış olmanız olabilir.
Bu tip durumlarda güvenlik yazılımını da devre dışı bırakabilirsiniz. Avantaj:
Eğer sistem yüksek çözünürlüklü videoları oynatırken performans azlığı veya
anti-virüsün dosyaları taraması yüzünden takılıyorsa bu video virüs tarama
motoru devre dışı iken daha akıcı çalışabilir. Fakat internete girmeden önce
korumayı tekrar etkinleştirmeyi unutmayın.
Download:
Revo Uninstaller
Spybot Search & Destroy
Yazılımlar: Kontrolü elde
bulundurmak gerek
İnternet farklı amaçlar için kullanabileceğiniz birçok ücretsiz program vardır.
Fakat tüm ücretsiz programlar ciddi değildir ve bazen arkalarında hain reklam
yazılımları bulunabilir.
Özellikle sinsi: Kendini anti-spyware yazılımı veya anti-virüs olarak gösteren
casus yazılımlar. Eğer bu tip bir programı indirip kurarsanız sürekli olarak
açılıp duran pencerelerle karşılaşırsınız veya uygunsuz web sitelerine
yönlendirilirsiniz. Bir kere sisteminize bu tip bir yazılım kurduğunuzda bundan
kurtulması çok zor olur.
Çözüm: İndirdiğiniz
kaynakları sürekli olarak denetleyin ve sadece saygın bir kurumun önerdiği web
sitelerine ve ciddi portallara güvenin. Uygulamaya cidden ihtiyacınız olup
olmadığını sorgulayın ve tanımadığınız araçların isimlerini spyware, adware veya
malware gibi terimler ile beraber arama motorlarında aratın. Eğer sisteminizde
zaten casus yazılımlar varsa
Spybot Search & Destroy ve
HijackThis gibi araçlar yardımcı olur.
Aynı şekilde Internet Explorer ve Mozilla Firefox için geliştirilmiş araç
çubukları da çok uğraştırır. Bu tip araç çubukları genellikle ücretsiz
yazılımlarla birlikte yüklenir. Gerçi kurulum sırasında bunları devre dışı
bırakma şansınız vardır ama genellikle unutulur ve bu çubuklar tarayıcıya
yerleşir. Bunları Program Ekle/Kaldır yardımıyla silmeniz de mümkün değildir
çünkü burada listelenmezler. Çoğu durumda
Revo Uninstaller yardımcı olur.
Download:
Spybot Search & Destroy
HijackThis
Revo Uninstaller
KAYNAK INTERNET WEB
SAYFALARI